Jeżdżąc od lat dbam o prawidłowe ustawienie kolan podczas jazdy. Obserwuję również innych rowerzystów i właśnie te obserwacje skłoniły mnie do napisania tego tekstu. Czasem wręcz aż boli mnie od samego patrzenia. Najwięcej problemów z prawidłowym ustawieniem kolan w czasie jazdy mają kobiety.
Prawidłowe ustawienie kolan?
Jadąc na rowerze kolana muszą pracować w taki sposób, by ruszały się w sposób fizjologiczny. Mówiąc najprościej. Kolano powinno się zginać prosto, bez żadnych odchyleń dobocznych. Zaburzenie tej pracy po jakimś czasie może powodować ból.
Zaburzenie pracy kolan?
Złe ustawienie kolana może powodować najczęstszy problem, czyli koślawienie tego stawu. Koślawienie wygląda w ten sposób, że kolano w niekontrolowany sposób przybliża się w kierunku ramy w stosunku do stawu biodrowego oraz stopy, które są ustawione w linii prostej, prostopadłej do podłoża. W skrócie - powstaje łuk wygięcia w kierunku ramy ze szczytem tego wygięcia na wysokości kolana. Kość piszczelowa rotuje się do wewnątrz. Poniżej przedstawiłem złe i dobre ustawienie kolana w czasie jazdy.
Do sytuacji opisane powyżej zachodzi przez zwiększenie kąta Q. Kąt Q mierzy tworząc linię od biodra, przez środek rzepki oraz niżej położony przyczep więzadła rzepki. Zbyt szeroka miednica u kobiet powoduje bardziej skośne ustawienie osi trzonów kości udowych. Kąt Q jest zwiększony. Sytuację przedstawia rysunek poniżej.
Czynnikami, które mogą zwiększać kąt Q są:
- Słabe mięśnie pośladkowe, które nie mogą utrzymać
kości udowych pionowo,
- Słaby mięsień VMO, czyli część głowy przyśrodkowej
m. czworogłowego uda,
- Przeciążenia mięśni strony bocznej uda i goleni
(głowa boczna m. czworogłowego uda, głowa boczna
m. brzuchatego łydki, pasmo biodrowo-piszczelowe,
- wrodzona lub nabyta koślawość kolan,
- płaskostopie
- złe lub niestabilne ustawienie stopy na pedale
- słabe mięśnie brzucha powodujące uginanie się ciała
dobocznie celem wciśnięcia pedała.
Co jeśli ten stan trwa długo?
Zaburzona biomechanika kolana prowadzi do bólu, a ból może pochodzić:
- ze strony bocznej kolana - tkanki są przykurczone, skompresowane
- ze strony przyśrodkowej - tkanki są rozciągnięte i słabe.
W konsekwencji mogą pojawić się:
- stany zapalne i/lub zwyrodnienia stawu
kolanowego w obrębie kłykci kości udowej,
- uszkodzenia łąkotek,
- zwyrodnienia rzepki,
- uszkodzenia troczków rzepki po stronie
przyśrodkowej kolana.
Jak rozwiązać problem złego ustawienia kolana w czasie jazdy?
Oczywiście najsensowniej byłoby iść po prostu do fizjoterapeuty. Opowiedzieć gdzie dokładnie boli. Kiedy ból się nasila. Czy w jakiś sytuacjach ból maleje. Czy trwa od dawna. Czy się zmienia. Jaki ma charakter: boli punktowo, jest rozlany, promieniuje w dół, do góry itp. Fizjoterapeuta na podstawie wywiadu, badania palpacyjnego, testów funkcjonalnych i może zdjęć obrazowych powinien wykryć problem i znaleźć jego rozwiązanie.